PORADY DLA RODZICÓW DZIECI Z DYSLEKSJĄ

Najczęściej stosuje się termin "dysleksja rozwojowa" dla określenia syndromu specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania.

1. Bogdanowicz wyróżniła następujące trudności:

• DYSLEKSJA - specyficzne trudności w czytaniu;
• DYSORTOGRAFIA - specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);
• DYSGRAFIA - niski poziom graficzny pisma.

Objawy dysleksji rozwojowej

Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, podczas gdy już w okresie przedszkolnym można zauważyć objawy, które cechują tzw. dzieci ryzyka dysleksji m.in.:

• opóźniony rozwój mowy;
• mała sprawność i koordynacja ruchów podczas zabaw ruchowych, samoobsługi, rysowania i pisania
• wadliwa wymowa, trudności z wypowiadaniem złożonych słów, błędy gramatyczne;
• trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wydzieleniem sylab, głosek ze słów i ich syntezą;
• trudności z wykonywaniem układanek i odtwarzaniem wzorów graficznych;
• oburęczność;
• mylenie prawej i lewej ręki.

Rodzice dzieci dyslektycznych muszą, a nawet mają obowiązek wspierać dziecko.

Co może zrobić rodzic?

• kochać, ale wymagać
• nie denerwować się, porozmawiać z nauczycielem na temat tego, jakie dziecko ma rzeczywiste predyspozycje i możliwości
• szanować jego emocje
• nie krytykować lecz pomagać
• nie zaniżać samooceny
• pokazać dziecku jego mocne strony
• motywować do działania
• wspólnie pracować
• pozwolić dziecku powiedzieć o wszystkich jego obawach, smutkach, żalach, problemach
• nigdy nie wyśmiewać
• zawsze pokazywać, że jest bardzo ważne
• kontrolować postępy
• pomagać dziecku ustalać priorytety w zadaniach domowych: co należy robić teraz, co jutro, a co można zrobić na pojutrze
• nauczyć dziecko porządku, ustalać harmonogram odrabiania zadań domowych (sprawdzać czy zostały wykonane).

Kilka rad dla rodziców podczas nauki:

• pracuj z dzieckiem,
• wytłumacz, jeśli nie rozumie zadania,
• pokaż w jaki sposób rozwiązujesz problemy,
• czytaj z dzieckiem – w parach, naprzemiennie,
• pokaż, że nauka nie jest zła, spraw, aby była przyjemnością,
• sprawdzaj zeszyty, aby dziecko nie miało braków,
• systematycznie weryfikuj wiedzę, możesz to zrobić w formie rozmowy,
• naucz korzystać ze słownika ortograficznego,
• pokaż, w jaki sposób może się uczyć.

DEKALOG DLA RODZICÓW DZIECI DYSLEKTYCZNYCH

1. Nie traktuj dziecka jak niezdolnego, złego lub leniwego.
2. Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że zmobilizujesz je to do pracy.

• Nie łudź się, że dziecko "samo z tego wyrośnie" lub że ktoś je z tego "wyleczy".

1. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.
2. Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miało więcej czasu na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.
3. Staraj się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec trudnościom szkolnym.

• Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj się ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem, logopedą).
• Aby jak najwcześniej pomóc dziecku: zaobserwuj w codziennej pracy z dzieckiem, co najskuteczniej mu pomaga, korzystaj z odpowiedniej literatury i fachowej pomocy nauczyciela - terapeuty (w formie terapii indywidualnej i grupowej), bądź w stałym kontakcie z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.

1. Bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem i towarzyszem swego dziecka w jego kłopotach szkolnych.
2. Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty jego pracy, ile za włożony w nią wysiłek. Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla was obojga.

WSPIERANIE ROZWÓJU MOWY DZIECKA

Prawidłowy rozwój mowy dziecka zależy od warunków organizowanych przez środowisko, w którym dziecko się wychowuje. Profesor Leon Kaczmarek, ojciec polskiej logopedii sformułował  12 zaleceń,  których konsekwentne przestrzeganie stworzy odpowiednie warunki prawidłowego kształtowania się mowy. Oto one:

1. Narządy mowy kształtują się i zaczynają funkcjonować już w życiu płodowym. Są one ogromnie wrażliwe na wszystkie bodźce fizyczne i chemiczne, zarówno sprzyjające jak i szkodliwe.
2. Mowa otoczenia powinna być poprawna. Do dziecka trzeba mówić wolno, dokładnie i wyraźnie, trzeba zaniechać sztucznego spieszczania i szorstkości. Wymowa otoczenia staje się wzorem dla dziecka.
3. Dziecko powinno reagować na aktywność uczuciową i słowną otoczenia już od pierwszych dni życia. Z początku jest to uśmiech, ruch rączki, przegięcie ciała, a następnie reakcje głosowe. Gdy takich zachowań brakuje ich przyczyną może być osłabiony słuch. Wtedy koniecznie trzeba zasięgnąć porady lekarza.
4. Absolutnie nie wolno krępować dziecka w reagowaniu na aktywność otoczenia. Jeśli do 6 miesiąca dziecko nie głuży i jest mało ruchliwe – trzeba wywołać u niego obie czynności. Rozwój ogólnej sprawności ruchowej wpływa na rozwój mowy i na odwrót: opóźnienie w chodzeniu, samodzielnym ubieraniu się jest często powiązane z opóźnieniem w mowie i różnymi jej zaburzeniami.
5. Jeśli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy – rozszczep warg, dziąseł lub podniebienia, zniekształcenia w układzie szczęk, uzębienia – powinno się bezwzględnie pójść z nim do lekarza specjalisty: chirurga lub ortodonty.
6. Jeśli dziecko jest leworęczne, w okresie kształtowania się mowy nie wolno zmuszać go do posługiwania się prawą ręką. Między rozwojem sprawności ręki a rozwojem mowy istnieje związek.
7. Kiedy dziecko samo zaczyna coraz więcej mówić nie wolno tej skłonności gasić np. obojętnością lub cierpką uwagą, bo wówczas dziecko zamyka się w sobie, staje się nieufne, przestaje mówić. Dlatego otoczenie powinno słuchać z uwagą i poważnie każdej wypowiedzi dziecka, podtrzymywać opowiadanie dziecka przez odpowiedzi i stosowanie pytań.
8. Nie należy hamować żywiołowego pędu do mowy, trzeba wykorzystać ogromny ładunek uczuciowy, jaki dziecko wkłada w mowę. Powinniśmy wykorzystać każdą okazję do nawiązania kontaktu werbalnego z naszym dzieckiem.
9. Należy pilnie obserwować czy kształtowanie się mowy dziecka przebiega zgodnie z normą. Jeśli nie wówczas sprawa dojrzała do ingerencji logopedy.
10. Od momentu zdobycia przez dziecko umiejętności mówienia zdaniami nie wolno bezustannie przeszkadzać mu przez ciągłe poprawianie i zmuszanie do poprawnego kilkakrotnego powtarzania, gdyż dziecko nabawi się kompleksu niższej wartości. Nasze reakcje na mowę dziecka muszą być zawsze pozytywne.
11. Dziecko trzyletnie monologuje, ale chce też rozmawiać z otoczeniem, zadaje dużo pytań i przepada za opowiadaniami. Nie wolno lekceważyć tych faktów, gdyż pomaga to dziecku w wysławianiu się, w umiejętności wyrażania swych myśli.
12. Jeśli mimo wszystko nie udało się zapobiec powstaniu zaburzeń mowy, nie wolno opuszczać rąk. Powstające w Polsce coraz liczniejsze poradnie logopedyczne są w stanie pomóc dziecku, o ile rodzice będą z nimi jak najściślej współpracować.

Opracowała: Pani Anna Romańczuk